ប្រែសម្រួល៖ ស-សម្បត្តិ

ការជំរុញរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក Donald Trump ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនហាក់ដូចជាត្រៀមផ្តល់ការសម្របសម្រួលសំខាន់ៗដល់ប្រទេសរុស្ស៊ី ដោយទុកឱ្យក្រុងគីវ និងអ្នកគាំទ្រអឺរ៉ុបរបស់ខ្លួននៅក្រៅឆាកដោយប្រឈមនឹងលទ្ធភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដែលត្រូវបានធ្វើឡើងលើក្បាលរបស់ពួកគេ។

ប៉ុន្តែពួកគេមិនមែនជាតួអង្គសំខាន់ៗតែមួយគត់ដែលកំពុងប្រឈមនឹងផលវិបាកនៃការងាករបស់លោក Trump ទៅរកប្រទេសរុស្ស៊ី ដែលបានផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំក្នុងការទូតដ៏រហ័សនោះទេ។

នៅទីក្រុងប៉េកាំង ការវិវត្តន៍យ៉ាងឆាប់រហ័សនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះត្រូវបានគេមើលឃើញថាបានលើកឡើងនូវសំណួរអំពីរបៀបដែលការជំរុញសន្តិភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងប៉ះពាល់ដល់ភាពជាដៃគូដ៏ល្អិតល្អន់រវាងមេដឹកនាំចិនលោក Xi Jinping និងប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក Vladimir Putin ព្រមទាំងទំនាក់ទំនងដ៏ប្រថុយប្រថានរបស់ប្រទេសចិនជាមួយរដ្ឋបាលលោក Trump។

កាលពីប៉ុន្មានសប្តាហ៍មុន ប្រទេសចិនហាក់ដូចជាត្រៀមខ្លួនសម្រាប់តួនាទីសំខាន់មួយក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីសន្តិភាពនៅអ៊ុយក្រែនរបស់លោក Trump។ មេដឹកនាំអាមេរិកបានលើកឡើងជាច្រើនដងថា គាត់អាចធ្វើការជាមួយលោក Xi ដោយប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនលើប្រទេសរុស្ស៊ីដើម្បីជួយបញ្ចប់ជម្លោះ ដែលជាកត្តាគន្លឹះសម្រាប់ទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងការគោលដៅទប់ស្កាត់សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។

នេះនឹងស្របទៅនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាយូរមកហើយរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងការបង្ហាញខ្លួនថាជាភាគីអព្យាក្រឹត និងជាសំឡេងនៃប្រទេសភាគខាងត្បូងសកល ដែលត្រៀមខ្លួនជាអ្នកសម្របសម្រួលសន្តិភាពក្នុងជម្លោះដ៏រ៉ាំរ៉ៃនេះ ទោះបីជាអង្គការណាតូបានចោទប្រកាន់ថាចិនបានផ្គត់ផ្គង់ទំនិញប្រើប្រាស់ពីរជាន់ដល់ឧស្សាហកម្មការពារជាតិរបស់ទីក្រុងម៉ូស្គូក៏ដោយ។ ប្រទេសចិនការពារ “ពាណិជ្ជកម្មធម្មតា” របស់ខ្លួន។

ឥឡូវនេះ ទីក្រុងប៉េកាំងរកឃើញថាខ្លួនមិនបានចូលរួមក្នុងការចរចាក្នុងនាមជាសម្ព័ន្ធមិត្តរុស្ស៊ី ឬជាសំឡេងនៃកិត្តិយសសកលឡើយ យ៉ាងហោចណាស់ ត្រូវបានទុកនៅក្រៅការអភិវឌ្ឍន៍យ៉ាងរហ័សដែលអ្នកសង្កេតការណ៍និយាយថាបានធ្វើឱ្យមន្ត្រីចិនភ្ញាក់ផ្អើល និងបានបញ្ជូនពួកគេឱ្យប្រញាប់ប្រញាល់ស្វែងរកផលប្រយោជន៍។

• «និក្សុនបញ្ច្រាស» ឬ?

ភាពប្រថុយប្រថានមានកម្រិតខ្ពស់សម្រាប់លោក Xi ដែលអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំបានយកចិត្តទុកដាក់ទាំងចំណងផ្ទាល់ខ្លួនជាមួយ “មិត្តចាស់” របស់គាត់គឺលោក Putin និងទំនាក់ទំនងរបស់ប្រទេសគាត់ជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី ដោយមើលឃើញអ្នកជិតខាងភាគខាងជើងរបស់គាត់ជាដៃគូសំខាន់ក្នុងការប្រកួតប្រជែងអំណាចធំជាងមួយជាមួយលោកខាងលិច។

មេដឹកនាំចិនបានធ្វើការប្រថុយប្រថានដែលបានគិតទុកជាមុននៅពេលរថក្រោះរុស្ស៊ីបានរុញចូលព្រំដែនអ៊ុយក្រែនកាលពីបីឆ្នាំមុន។ ជម្រើសរបស់គាត់ក្នុងការមិនថ្កោលទោសការឈ្លានពាននោះ និងឱ្យប្រទេសរបស់គាត់បម្រើជាខ្សែជីវិតរបស់លោក Putin ដោយទិញប្រេងរុស្ស៊ី និងផ្គត់ផ្គង់ទំនិញសំខាន់ៗដល់ទីក្រុងម៉ូស្គូ បានធ្វើឱ្យទីក្រុងប៉េកាំងបាត់បង់ការជឿទុកចិត្តពីអឺរ៉ុប និងជំរុញសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិកនៅអាស៊ីឱ្យធ្វើការកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយអង្គការណាតូ។

មន្ត្រីចិននាពេលថ្មីៗនេះបានសម្តែងការគាំទ្រចំពោះ “កិច្ចព្រមព្រៀង” រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងរុស្ស៊ីក្នុងការចាប់ផ្តើមការចរចាសន្តិភាព។

“ចិនគាំទ្រគ្រប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដែលជួយជំរុញការចរចាសន្តិភាព” អ្នកការទូតជាន់ខ្ពស់លោក Wang Yi បានថ្លែងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដែលជាថ្ងៃតែមួយដែលមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រុស្ស៊ី និងអាមេរិកបានជួបគ្នានៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតដើម្បីរៀបចំមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ការចរចាបញ្ចប់ការប្រយុទ្ធគ្នានៅអ៊ុយក្រែន។

ប៉ុន្តែការអធិប្បាយពីមន្ត្រីអាមេរិកនាពេលថ្មីៗនេះទំនងជាបានទាក់ទាញការយកចិត្តទុកដាក់ពីទីក្រុងប៉េកាំងទៅលើគោលបំណងមូលដ្ឋានដែលអាចកើតមានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ខណៈពេលដែលវាធ្វើការជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី។

អ្នកការទូតជាន់ខ្ពស់អាមេរិក លោក Marco Rubio បានដាក់ឈ្មោះលទ្ធភាពនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចនាពេលអនាគតរវាងវ៉ាស៊ីនតោន និងម៉ូស្គូ ជាក្នុងចំណោមចំណុចសំខាន់ៗបួនដែលបានពិភាក្សានៅក្នុងក្រុងរីយ៉ាដ។

ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ អ្នកតំណាងពិសេសរបស់រដ្ឋបាលលោក Trump ទទួលបន្ទុករុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែនលោក Keith Kellogg បានប្រាប់ក្នុងការពិភាក្សាជាក្រុមនៅទីក្រុងមុយនិចថា សហរដ្ឋអាមេរិកសង្ឃឹមថានឹង “បង្ខំ” លោក Putin ឱ្យធ្វើសកម្មភាពដែលគាត់ “មិនមានផាសុកភាព” ដែលអាចរួមបញ្ចូលទាំងការរំខានសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់រុស្ស៊ីជាមួយអ៊ីរ៉ង់ កូរ៉េខាងជើង និងចិន។

អ្នកសង្កេតការណ៍មានការសង្ស័យថាវ៉ាស៊ីនតោនអាចបំបែកទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ី-ចិន ដោយសារតែការតម្រឹមដ៏ជ្រាលជ្រៅរបស់ពួកគេប្រឆាំងនឹងរបៀបរៀបរយដែលដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងការពឹងផ្អែកខាងសេដ្ឋកិច្ចដ៏ស៊ីជម្រៅរបស់ម៉ូស្គូលើប៉េកាំង។

ប៉ុន្តែរាល់ការព្រួយបារម្ភដែលអាចកំពុងលេចឡើងនៅក្នុងប្រទេសចិនអំពីថាតើលោក Trump ជាមេដឹកនាំដែលបានសម្តែងការកោតសរសើររបស់គាត់ចំពោះទាំងលោក Putin និងលោក Xi ជាញឹកញាប់ អាចរំលាយចំណងរបស់ពួកគេឬអត់នោះ ប្រហែលជាត្រូវបានបង្ហាញឡើងដោយសំឡេងអតីតកាលនៃការមិនទុកចិត្តគ្នារវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ។

ជម្លោះទឹកដីដ៏ស្រួចស្រាល់តាមព្រំដែនដ៏វែងរបស់ពួកគេបានផ្ទុះឡើងជាជម្លោះរវាងរុស្ស៊ីសូវៀត និងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនវ័យក្មេងក្នុងឆ្នាំ១៩៦៩ ហើយត្រូវបានដោះស្រាយជាចម្បងនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០។

បន្ទាប់មកមានការបោកប្រាស់ផ្នែកការទូតដែលរៀបចំឡើងដោយប្រធានាធិបតី Richard Nixon និងទីប្រឹក្សារបស់គាត់លោក Henry Kissinger ដែលបានប្រើប្រាស់ការបែកបាក់រវាងប្រទេសជិតខាងដែលគ្រប់គ្រងដោយរបបកុម្មុយនិស្តដើម្បីបង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយប៉េកាំង និងផ្លាស់ប្តូរតុល្យភាពអំណាចសង្គ្រាមត្រជាក់ទៅក្នុងផលប្រយោជន៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

ទោះបីជាប្រវត្តិសាស្ត្រនោះមិនទំនងជាកើតឡើងម្តងទៀតក៏ដោយ អ្នកសង្កេតការណ៍និយាយថាសូម្បីតែស្នាមនៃការផ្លាស់ប្តូរសម្ព័ន្ធភាពថ្មីក៏ជាអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់គោលដៅរបស់វ៉ាស៊ីនតោនដែរ។

“ទោះបីជាគ្រាន់តែ ៣០% នៃ ‘និក្សុនបញ្ច្រាស់’ ក៏ដោយ… នោះនឹងព្រោះគ្រាប់ពូជនៃការសង្ស័យ” នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោកស្រី Yun Sun នាយិកាកម្មវិធីចិននៅមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ Stimson Center នៅវ៉ាស៊ីនតោន។

“នោះនឹងធ្វើឱ្យលោក Xi Jinping សង្ស័យលើការតម្រឹមយុទ្ធសាស្ត្រដែល (គាត់ចំណាយពេល) ១២ ឆ្នាំកន្លងមកដើម្បីកសាងជាមួយរុស្ស៊ី — ‘ប្រហែលជាវាមិនអាចពឹងផ្អែកបានទេ ប្រហែលជាវាមិនរឹងមាំទេ។”

បើថ្ងៃណាមួយចិនសម្រេចចិត្តឈ្លានពានតៃវ៉ាន់ នោះ “ចិននឹងត្រូវងាកមើលក្រោយ និងឆ្ងល់ថា — តើរុស្ស៊ីនឹងធ្វើអ្វី?” លោកស្រីបានបន្ថែម ដោយសំដៅទៅលើកោះប្រជាធិបតេយ្យគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯងដែលប៉េកាំងអះអាងថាជារបស់ខ្លួន។ “ហើយសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក នោះគឺជាការរារាំង។”

• កន្លែងនៅតុចរចា?

ប៉ុន្តែអ្នកផ្សេងទៀតនិយាយថាប៉េកាំងអាចមានទំនុកចិត្តកាន់តែខ្លាំងលើទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយម៉ូស្គូ។

“ទំនាក់ទំនងចិន និងរុស្ស៊ីស្ថិតក្នុងកម្រិតផ្សេងគេ ពួកគេមានមូលដ្ឋានរឹងមាំ និងទំនាក់ទំនងស្ថាប័នរឹងមាំក្នុងទសវត្សរ៍កន្លងមក” នេះបើតាមលោក Yu Bin សាស្ត្រាចារ្យជាន់ខ្ពស់នៅមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សារុស្ស៊ីនៃសាកលវិទ្យាល័យ East China Normal នៅទីក្រុងសៀងហៃ។

លោក Yu បានចង្អុលបង្ហាញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេសទាំងពីរក្នុងការជំរុញពហុភាគីនិយម និងកសាងអង្គការអន្តរជាតិផ្ទាល់ខ្លួនដូចជា BRICS និងអង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ ព្រមទាំងតម្រូវការរក្សាស្ថិរភាពព្រំដែនផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។ “ខ្ញុំមិនគិតថាភាគីណាមួយនឹងបោះបង់រឿងនោះចោលទេ ព្រោះលោក Trump នៅទីនោះតែបួនឆ្នាំ” គាត់បាននិយាយ។

ផ្ទុយទៅវិញ ចិនព្រួយបារម្ភថា “នៅពេលរុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិកជួសជុលភាពខុសគ្នារបស់ពួកគេ និងសម្រេចបានសន្តិភាពកម្រិតណាមួយនៅអ៊ុយក្រែន នោះនឹងធ្វើឱ្យរដ្ឋបាលលោក Trump មានសេរីភាពក្នុងការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើចិន” លោក Yu បាននិយាយ។

រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិកលោក Pete Hegseth បានបញ្ជាក់ដូច្នេះកាលពីសប្តាហ៍មុន នៅពេលគាត់ប្រាប់សហភាគីអឺរ៉ុបថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនអាចផ្តោតជាចម្បងលើសន្តិសុខនៅទ្វីបរបស់ពួកគេទេ នៅពេលដែលខ្លួនត្រូវផ្តល់អាទិភាពដល់ “ការទប់ស្កាត់សង្គ្រាមជាមួយចិន។”

ប្រសិនបើលោក Trump មិនអាចចូលរួមជាមួយលោក Putin ដោយផ្ទាល់ទេ ប៉េកាំងអាចនឹងព្យាយាមកាត់បន្ថយការប៉ះទង្គិចមួយចំនួនជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយធ្វើការជាមួយវ៉ាស៊ីនតោនក្នុងការនាំយកមេដឹកនាំរុស្ស៊ីមកតុចរចា ប៉ុន្តែឥឡូវនេះមិនច្បាស់ថាតើចិននឹងដើរតួនាទីណាមួយក្នុងការចរចាសន្តិភាពអ៊ុយក្រែននាពេលអនាគតឬអត់នោះទេ។

ទោះយ៉ាងណា អ្នកសង្កេតការណ៍និយាយថា ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវបានសម្រេច ប៉េកាំងអាចបញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពទៅអ៊ុយក្រែនតាមរយៈអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយនឹងចង់ដើរតួនាទីក្នុងការកសាងឡើងវិញនូវប្រទេសនេះ។

សម្រាប់ពេលនេះ មន្ត្រីចិនបានប្រើប្រាស់ការទូតយ៉ាងមមាញឹកនាពេលថ្មីៗនេះដើម្បីព្យាយាមទទួលបានក្តីស្រឡាញ់ដែលបាត់បង់ជាមួយអឺរ៉ុប ដោយអំពាវនាវក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈឱ្យ “គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដែលចូលរួមក្នុងវិបត្តិអ៊ុយក្រែន” “ចូលរួមក្នុងដំណើរការចរចាសន្តិភាព” ដោយទទួលស្គាល់សិទ្ធិរបស់អឺរ៉ុបក្នុងការអង្គុយនៅតុចរចា។

ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ពួកគេក៏បានព្យាយាមលើកតម្កើងសក្តានុពលរបស់ខ្លួនក្នុងការដើរតួនាទី ខណៈដែលបង្ហាញថាការងាករបស់លោក Trump ទៅរកលោក Putin បង្ហាញថាជំហររបស់ប៉េកាំងត្រឹមត្រូវតាំងពីដំបូងមក។

ក្នុងពេលដំណាលគ្នានេះ អ៊ុយក្រែនបានលើកឡើងពីលទ្ធភាពដែលខ្លួនអាចព្យាយាមជ្រើសរើសចិនជាសម្ព័ន្ធមិត្តផ្ទាល់ខ្លួន។

ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនលោក Volodymyr Zelensky ដែលទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់តិចតួចពីប៉េកាំងចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើមសង្គ្រាម បានបង្ហាញបែបនេះបន្ទាប់ពីការជួបប្រជុំកាលពីថ្ងៃសៅរ៍រវាងអ្នកការទូតជាន់ខ្ពស់ចិនលោក Wang និងមន្ត្រីអ៊ុយក្រែននៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។

“វាសំខាន់សម្រាប់យើងក្នុងការទាក់ទាញចិនឱ្យជួយដាក់សម្ពាធលើលោក Putin ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាម។ យើងកំពុងឃើញ ខ្ញុំគិតថា ជាលើកដំបូង ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ចិន” លោក Zelensky បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃអង្គារ។ “នេះភាគច្រើនដោយសារតែដំណើរការទាំងអស់កំពុងបន្តលឿនឡើង។”

ចំពោះអ្នកដែលគួរអង្គុយនៅតុចរចា មេដឹកនាំអ៊ុយក្រែនបានបន្ថែមថា វាគួរតែជាប្រទេសដែល “ត្រៀមខ្លួនទទួលខុសត្រូវក្នុងការធានាសន្តិសុខ ផ្តល់ជំនួយ បញ្ឈប់លោក Putin និងវិនិយោគក្នុងការស្តារអ៊ុយក្រែនឡើងវិញ៕”